Op deze pagina van onze website gaat het over verantwoordelijkheden voor onze leefomgeving. Over vertrouwen en compassie. En, bij het laatste vinkje, over neptaal. Maar wat is neptaal?

Het woord ‘neptaal’ is bij me blijven hangen. Wanneer is iets neptaal? Is het neptaal als je moeilijke woorden gebruikt? In sommige gesprekken kan het gebruiken van specifieke, niet altijd gangbare woorden of afkortingen toch heel verhelderend zijn? Als ik bij de slijter een speciaalbiertje koop vind ik het nuttig om te weten dat het een NEIPA is en geen RIS, dat hij met Citra gehopt is, een Untappd-score heeft van boven de vier (4.23 zelfs, kun je nagaan) en dat het een collab met een Engelse brouwerij betreft. Maar ik ben een liefhebber. De verkoper en ik spreken dezelfde taal.

Wat als ik geen liefhebber was? Wat als ik zomaar op zoek was naar een cadeautje voor een vriend? Dan zou ik liever horen dat het een lichtkleurig, bitterzoet bier is. Met een leuk etiket. En een schappelijke prijs, want kijk: de brouwer heeft nog een ander biertje met een soortgelijk etiket. Een donker biertje. Doe die ook maar. Kunnen ze samen in een cadeauverpakking? Ik betaal en tevreden verlaat ik het pand.

Zou dat neptaal maken: het gebruiken van taal die niet toepasselijk is? Woorden en afkortingen gebruiken waarvan je met je gezonde verstand kunt inschatten dat de persoon of groep waarmee je in gesprek bent, er nog nooit van gehoord heeft? Zinsconstructies toepassen die de gemiddelde lezer eerst uitgebreid moet analyseren voordat hij begrijpt wat er staat?

Als ik een monteur over de vloer krijg die mijn CV-ketel komt repareren, hoef ik geen details over hoe de ketel precies werkt. Ik wil weten of ‘ie hem kan maken. Hoe lang dat ongeveer duurt. Wat dat kost. Of hij nog een keer moet terugkomen omdat hij onderdelen moet bestellen. En of hij suiker in zijn koffie heeft, want dan moet ik even achter in de kast zoeken. Ik weet zeker dat ik nog ergens een half pak suiker had.

Waarom gebruiken mensen eigenlijk taal die niet toepasselijk is als ze wéten dat dat zo is? Ik kan een aantal redenen bedenken. Ik kan me voorstellen, als het om jargon gaat, dat je zo gewend bent aan bepaalde woorden dat je het niet direct door hebt dat een ander je misschien niet kan volgen. Maar jargon of wolligheid kan ook een opgeblazen wolk zijn om je achter te verschuilen. “In het kader van de veranderde wetgeving op het gebied van de verwerking van organisch materiaal hebben we de aan u verstrekte verzamelunits gesubstitueerd voor units met een gereduceerde capaciteit.” Wacht even, jullie hebben wát?!

Of gebruik niet algemeen gangbare woorden om hoog van de toren te blazen. Het voorbeeld in de eerste alinea van dit blog werkt prima om in de kroeg te laten zien dat je veel van speciaalbier weet. Of eigenlijk werkt het vooral prima om in de kroeg te laten zien dat je een tikkeltje arrogant bent. “Citra, weet je niet eens wat dat is? Tssk.” Citra is een hopsoort, trouwens. Daarvan ken ik er eigenlijk maar een paar bij naam, omdat ze ik ze een keer op een etiket gezien heb. Vertel maar niet verder. Is slecht voor mijn biersnobstatus.

Weet jij het? Ik weet het niet precies, ik stel eigenlijk alleen maar vragen. Maar als je mijn groenbak wilt vervangen door een kleinere, just tell me so.

Mirjam

Het lot van onze kinderen en jongeren doen het goed in het politieke debat. Ook in de media of in ons dagelijkse praatje staan de ‘kids’ vaak in het middelpunt. Of het nu gaat om de vorderingen van studie of school. De enorme hoge kosten van opvang. Een wachtlijst van de sportclub of de enorme begaafdheid en leerprestaties.

Onze kinderen doen het altijd goed.

We hebben het zelden over de toename van zelfdoding bij jongeren. Over een kind met negatieve gedachten en verwachtingen voor de toekomst. Onze zorgen over de gevolgen van de digitalisering of de invloed van social media op het welzijn van de jongere generatie. De instituties, de markt en de media kraken in hun voegen als het gaat om de juiste begeleiding en zorg voor onze jonge medemensen.  In de belangrijkste ontwikkelingsperiode van hun leven staan zij met de handen in het haar.

En wat doen wij?
Uit onmacht roepen wij: blijf van onze kinderen af!

Zijn we niet teveel gewend geraakt dat anderen het oplossen voor ons als opvoeders en begeleiders? Is dit niet het moment om eens goed in de spiegel te kijken?

Als je goed nadenkt over de omstandigheden van de aarde nu en de uitdagingen voor toekomst. Dan weet je dat de jongere generaties het minder gemakkelijk zullen krijgen.

Zij zullen moeten samenwerken om te zorgen dat de belangrijkste bestaansmiddelen voor handen blijven. De zorg voor schone lucht, verstandig en duurzaam beheer van de aarde en voldoende schoon water. Ze moeten overgaan op alternatieve voeding die minder belastend is voor de leefomgeving.

Ze moeten vernieuwen en nadenken  over een circulaire economie, die gelijkwaardig is. Ze moeten op korte termijn alternatieve en ecologisch verantwoorde energiebronnen  ontwikkelen. En dat vraagt om een nieuwe kijk op economie, verdeling van middelen, het vergt vrij denken, gelijkwaardigheid en samenwerking over grenzen.

Dat is nogal een klus om te klaren. Een klus waar we allemaal onze schouders onder moeten zetten.

Goed voorbeeld doet volgen en oud leert jong?

Bij de groep mensen die verantwoordelijk zijn voor het geven van het goede voorbeeld, zoals ikzelf, merk ik nogal wat terughoudendheid om zich in te zetten. Zij denken nog te vaak: “het zal mijn tijd zal wel uitduren”.

Dit ondanks het feit dat wij onze volledige medewerking hebben verleent aan alle vervuilende effecten van de afgelopen 50 jaar. We hebben alles in het belang van de gezamenlijk welvaart en persoonlijk gewin gesteld. En we maken weinig aanstalten onze verkeerde keuzes te herstellen.

Zijn wij in staat om het algemeen welzijn en de planeet voorop te stellen?
Zijn wij in staat om de ‘egocratie’ achter ons te laten?

Mijn vermoeden is dat we morgen alweer met andere zaken bezig zijn. Dat we alleen oog hebben voor onszelf.

In ons afnemende vermogen om de aandacht op de toekomst te richten ruilen we liever onze privé gegevens voor gratis gebruik van providers, zoekmachines en social media. We zijn allemaal drukke BN’ers op het internet. We wekken de digitale suggestie van het perfecte leven. We bevrienden alleen gelijkgestemden en wensen anderen bits het online graf in. Maar vergeten om te kijken naar Nel van nummer 83 die al drie weken dood in haar appartement ligt.

Dit zijn de feiten over wat de technologische ontwikkelingen en digitalisering met ons doet.
Als we de ‘algoritmes’ hun werk laten doen.
Onze kinderen stellen we, vanaf zeer jonge leeftijd, bloot aan deze digitale ‘matrix’. Terwijl we nog niet weten welke gevolgen dit kan hebben op het jonge brein.
Zelf scrollen we regelmatig langs de voorbeelden van lichamelijk en geestelijk misbruik met soms zelfdoding als gevolg, maar dat klikken we vaak snel weer weg als onze vriendengroep om aandacht bliept.

Is dat ons nalatenschap als opvoeders en begeleiders? Is dat het voorbeeld en het beeld wat we willen achterlaten? Of willen een boodschap van hoop achterlaten. Een boodschap waarin we vanuit het gedachtegoed vrij – gelijk – samen laten zien dat we prima samen kunnen leven als we eerst leren met onszelf te leven.
We betalen belasting maar de grote vraag is of jij vindt dat daarmee onze verantwoordelijkheid aan de samenleving en de planeet is afgekocht? Ben je een weldoener als je mee betaalt of is dit een basis houding voor ieder mens? Zie jij en luister jij in jouw leefomgeving waar het goed gaat en waar niet? Zie jij de mensen achter de voordeuren?

Durf jij op te staan en een klein stukje wereld te verbeteren in je directe leefomgeving?
Durf jij het goede voorbeeld te geven?

Als we dit massaal aandurven dan kunnen we de oorzaken van de vervreemding van elkaar aanpakken. Als we gaan werken aan een samenleving waar de menselijke waardigheid centraal komt te staan zal onze kijk op elkaar en onze betrokkenheid tot elkaar vanzelf ten goede veranderen.

Pieter Hessel