Gemeenschapskracht en zelfsturing zijn begrippen die ik de laatste tijd steeds vaker hoor.
In mijn gesprekken met initiatiefnemers die hun eigen buurt, wijk of dorp willen omvormen.

Vanuit deze initiatieven is de gemeenschapskracht de belangrijkste pijler. Iets wat niet nieuw is en al heel lang bestaat als ‘naoberschap’ in Twente en Achterhoek of ‘mienskip’ in Friesland. Internationaal bekend als de ‘commons’.

De bron achter deze begrippen is voor mij:

De aarde is van iedereen en daarom zijn de opbrengsten en het koesteren van onze leefomgeving een verantwoordelijkheid voor iedereen.

De aarde kan geen eigendom zijn, het is een organische leefomgeving waarvan alles een onderdeel is. We hebben de afgelopen twee eeuwen alleen oog gehad voor de opbrengsten en nu wordt het tijd om te koesteren. Dus moeten we allemaal naast onze huidige rechten en plichten onze verantwoordelijkheden gaan nemen. Door deel te nemen, dialoog te voeren en mee te denken over alles wat onze leefomgeving beïnvloed.

Zoals bijvoorbeeld in de gemeente Peel en Maas, waar al 15 jaar wordt geëxperimenteerd met gemeenschapsontwikkeling.

Uiteindelijke uitdaging is om de Autoritaire- en Regelgestuurde overheid, vaak omschreven als ‘betutteling’, steeds meer achter ons te laten en te kiezen voor de communicatieve overheid.
Ik denk dat de gemeente Peel en Maas een mooie voorbeeld functie kan vervullen voor de gemeenschapsontwikkeling van de toekomst. Als gemeente experimenteren zij met vormen van inspraak middels een burgerraad en meerdere steden willen gaan volgen. Democratie betekent: zeggenschap van het volk, en wordt hier in de praktijk gebracht.
In Ierland gebeurd dit sinds 2011 op grotere schaal, een raad van willekeurig gekozen burgers adviseert de nationale regering over lastige politieke thema’s als abortus en klimaatverandering.

Tijdens mijn dagelijkse bezigheden zoek ik naar mensen om een Deelgenootschap (DG) mee te kunnen aangaan. DG is een onderlinge verbinding die je aangaat met een ander om te komen tot samenwerking. Die samenwerking komt vanuit een gezamenlijke overtuiging of bron. De verbintenis is gebaseerd op ieders persoonlijkheid, kennis, vaardigheden en visie op de leefomgeving. De verbintenis is persoonlijk en stelt een ieder in staat om te doen waar hij/zij goed in is. Je blijft met elkaar verbonden door de bron, die de basis is waarom je de verbintenis bent aangegaan.

Op basis van liefde en vertrouwen aan de slag gaan met elkaar. Dan blijkt maar al te vaak dat wij gewend zijn om te werken en te denken vanuit wantrouwen en controle. Als ik in mijn gesprekken het woord liefde gebruik dan blijkt vaak dat de meeste mensen denken aan een liefdesrelatie en niet aan de onvoorwaardelijke liefde die nodig is voor zuster- of broederschap.
Zijn we in staat om onze verantwoordelijkheden te nemen, door deel te nemen, dialoog te voeren en mee te denken over alles wat onze leefomgeving beïnvloed?
Dit lijkt heel eenvoudig, maar hoe zorg je ervoor dat je deelneemt, dialoog voert of meedenkt in het algemeen belang? Weet jij wat het beste is voor jouw buren, buurt, wijk, dorp of stad? Kun jij voorbij je eigen belang kijken?

Het antwoord is nee, ik kan dat niet, jij kan dat niet, wij kunnen dat niet. Maar we kunnen het onszelf wel aanleren, door ons bewust te zijn van de valkuilen van het eigen belang.
We hebben ruimte nodig voor experimenten, het leren zien van onze valkuilen en open te staan te leren van onze fouten!

Mijn conclusie is dat het zijn tijd nodig heeft maar dat ik langzaam een wending zie in denken en systemen. Een verschuiving van verzorgingsstaat naar participatieve samenleving en uiteindelijk hopelijk naar een zelfsturende samenleving. Bij dat laatste gaat het om wat jij en ik omdenken en omdoen, innoveren en veranderen.

Doe je mee?

DDD