of het geestesleven
Hier valt nog een wereld te winnen.
Aan het begrip 'vrijheid van meningsuiting' hebben we bijvoorbeeld nog nauwelijks invulling gegeven.
De hedendaagse uitleg 'dat je mag zeggen wat ik wil' is een verarming van de eigenlijke betekenis.
Deze levenssfeer gaat over zin en betekenis geven aan het leven.
Over je vaardigheden ontwikkelen en in vrijheid worden wie je in wezen bent.
In het samenleven gaat het om respect voor elkaar en naast elkaar kunnen bestaan in onze verscheidenheid aan gezichtspunten.
De belangrijkste bestanddelen zijn:
- capaciteiten,
- ideeën,
- waarden,
- rituelen.
of het rechtsleven
Tot op heden komen we niet veel verder dan een gelijkheid van kansen en behandeling.
Met gelijkwaardigheid in de zin van respect voor ieder mens, ongeacht waar zij/hij vandaan komt, zijn we nog niet vertrouwd.
In deze levenssfeer gaat het over elkaar ontmoeten.
Met elkaar rekening houden.
Dus over gelijkwaardigheid en wederkerigheid.
De politiek en de democratie horen ook binnen deze levenssfeer.
De belangrijkste bestanddelen zijn:
- wetten en afspraken,
- overeenkomsten en regels,
- rechten en plichten.
Naast geldend recht, kan het ook gaan om informele afspraken.
of het economisch leven
Hier zijn we nog niet verder gekomen dan solidariteit in beperkte kring.
Aan het ideaal dat we elkaars deelgenoten zijn in het economisch leven, zullen we nog hard moeten werken.
In deze levenssfeer draait het om vaststellen van de bestaanszekerheid.
Over samenwerking en in elkaars behoefte voorzien.
Dit gaat ook over eerlijk delen en een rechtvaardige verdeling van middelen.
De belangrijkste bestanddelen zijn:
- producten,
- diensten.
omgangsleven
bestaansleven
Ze vormen tegelijkertijd ook een onlosmakelijk geheel.
Helaas zien we in de praktijk dat één levenssfeer overwoekert.
Dat is het bestaansleven of economisch leven.
Dat overwoekert de andere twee levenssferen met de logica van geld, concurrentie, efficiëntie en bezuiniging.
Het evenwicht in dit krachtenveld bewaken wij zelf, met de mate waarin we handelen vanuit gemeenschappelijk belang.
Of uit eigenbelang.
Het omgangsleven of rechtsleven heeft hierin een belangrijke waarde en rol.
Het kan ons handelen reguleren en kan zo helpen de balans te herstellen.
De egocratie laat ons op een laag pitje functioneren en daar nemen we genoegen mee. "
(Cees Zwart)
